Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) ο βελονισμός είναι αποτελεσματικός στη θεραπεία 28 νόσων και συμπτωμάτων, ενώ παραδέχεται τις ενδείξεις της πιθανής θεραπευτικής αξίας του σε πολλές ακόμη. Ασθενείς που ταλαιπωρούνται από ημικρανίες ή από κεφαλαλγίες τάσεως για παράδειγμα είναι πολύ πιθανό να βρουν το βελονισμό ιδιαίτερα χρήσιμο στην ύφεση των συμπτωμάτων τους, σύμφωνα με μελέτες του Πανεπιστημίου του Μονάχου της Γερμανίας (Acupuncture for migraine prophylaxis, Acupuncture for tension-type headache). Μάλιστα έρευνα νοσοκομείου του Λονδίνου που δυμοσιεύθηκε στο Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry δείχνει ότι ο βελονισμός υπερέχει της φαρμακευτικής αγωγής σε αυτές της καταστάσεις και φυσικά χωρίς τις παρενέργειες αυτής.
Η χρήση του βελονισμού στην αντιμετώπιση του άλγους και της ναυτίας μετά από χειρουργικές επεμβάσεις εξαπλώνεται ραγδαία και χρησιμοποιείται από πολλά νοσοκομεία της Ευρώπης και της Αμερικής. Σύμφωνα με μια έρευνα της ιατρικής σχολής του Duke University των Ηνωμένων Πολιτειών, η χρήση του βελονισμού πριν και μετά το χειρουργείο μειώνει σημαντικά την ένταση του πόνου και την ποσότητα των αναλγητικών που χρειάζονται οι ασθενείς μετεγχειρητικά.
Καθώς όλο και περισσότεροι ιατροί αποδέχονται και ασχολούνται με το βελονισμό, αποδεικνύεται μέσω μελετών η αποτελεσματικότητά του σε διάφορες καταστάσεις. Για παράδειγμα πρόσφατη έρευνα απέδειξε ότι ο βελονισμός μπορεί να απαλύνει τις γαστρεντερολογικές ενοχλήσεις που συχνά αναφέρουν οι γυναίκες κατά τη διάρκεια της κύησης.
Επειδή είναι ιδιαίτερα δύσκολο να πραγματοποιηθούν επιστημονικές έρευνες που να αξιολογούν την υπεροχή του πραγματικού έναντι του εικονικού (placebo) βελονισμού, είναι δύσκολο να δημιουργηθεί μια ολοκληρωμένη λίστα νοσημάτων στα οποία ο βελονισμός μπορεί να έχει ένδειξη. Παρ΄όλα αυτά, υπάρχουν διάφορες κλινικές μελέτες που να αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητά του σε διάφορες νόσους, όπως στην οσφυαλγία (άρθρο στο Archives of Internal Medicine), στην ίνομυαλγία (έρευνα της Mayo Clinic), στην ημικρανία, στο αδυνάτισμα (ανασκόπηση&μετα-ανάλυση στο International Journal Of Obesity) στην υπέρταση (μελέτη του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας), στην οστεοαρθτίτιδα (σύμφωνα με ερευνητές του ιατρικού κέντρου του πανεπιστημίου του Βερολίνου), όπως και στη ναυτία και στους εμέτους μετά από χημειοθεραπεία. Σύμφωνα με άλλη ανασκοπική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο cochrane database of systematic reviews, ο βελονισμός μπορεί να μειώσει σημαντικά τον πόνο των γυναικών κατά την έμμηνο ρύση (δυσμηνόρροια).
Μελέτες σχετικά με την αποτελεσματικότητα
Η σχεδίαση επιστημονικών μελετών που να αποδεικνύουν ή να καταρρίπτουν την αποτελεσματικότητα του βελονισμού είναι ιδιαίτερα δύσκολη, κυρίως εξαιτίας της επεμβατικής φύσης της θεραπείας. Μία evidence based μελέτη απαιτεί τη σύγκριση μιας εικονικής θεραπείας (placebo) έναντι της πραγματικής. Είναι πολύ δύσκολο να εφαρμόσεις εικονικό βελονισμό αφού πάντα ο θεράπων θα γνωρίζει αν τοποθετεί τις βελόνες σωστά ή όχι. Ακόμα, δυστυχώς στο βελονισμό δεν υπάρχει ακριβής θεραπευτική “δόση”, αφού το πόσο συχνά και για πόσο χρονικό διάστημα θα διαρκέσει η θεραπεία εξαρτάται από την αντίδραση του κάθε νευρικού συστήματος και κάθε πρωτόκολλο εξατομικεύεται σε κάθε ασθενή ξεχωριστά. Έτσι τα πρωτόκολλα που χρησιμοποιούνται στις μελέτες ενδέχεται να είναι ελλιπή και υποθεραπευτικά και ως εκ τούτου να μην έχουν το αναμενόμενο θετικό αποτέλεσμα. Τέλος, αν και υπάρχουν κλασικά σημεία βελονισμού για κάθε πάθηση, προφανώς δεν είναι για όλους ασθενείς τα ίδια και δεν είναι τα μόνα τα οποία μπορούν να ενεργοποιήσουν το κεντρικό νευρικό σύστημα. Έτσι η σύγκριση του βελονισμού με θεραπεία σε “λάθος” σημεία (placebo βελονισμός) δεν είναι σωστή αφού και εκεί υπάρχει ένας βαθμός ενεργοποίησης του νευρικού συστήματος, σε μικρότερο φυσικά βαθμό από ότι η σωστή θεραπεία στα ενδεδειγμένα σημεία.
Τα προβλήματα αυτά οδηγούν στην ανάγκη για ιδιαίτερη προσοχή στην αξιολόγηση και στην κατανόηση των αποτελεσμάτων των σχετικών ερευνών. Πολλές μελέτες αποδεικνύουν ότι ο βελονισμός είναι το ίδιο ή και περισσότερο αποτελεσματικός από τις φαρμακευτικές παρεμβάσεις στην αντιμετώπιση διαφόρων νοσημάτων. Υπάρχουν επίσης έρευνες που συγκρίνουν πραγματικό με εικονικό βελονισμό με αντικρουόμενα αποτελέσματα: άλλες που αποδεικνύουν ότι ο πραγματικός βελονισμός υπερισχύει σημαντικά έναντι του εικονικού και άλλες που καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η διαφορά δεν είναι στατιστικά σημαντική (αν και σε όλες υπάρχει έστω και μικρή διαφορά υπέρ του πραγματικού). Αυτό βέβαια δικαιολογείται αφού συγκρίνονται δύο θεραπείες αισθητηριακής διέγερσης. Πάντως όλες οι μελέτες που υπάρχουν εώς τώρα στη βιβλιογραφία συμφωνούν ότι ο βελονισμός γενικά υπερτερεί σίγουρα υπέρ των εικονικών φαρμάκων (άρα σίγουρα έχει θετική δράση) και σε πολλές περιπτώσεις δρα καλύτερα από τις λοιπές φαρμακευτικές εναλλακτικές θεραπείες (και μάλιστα χωρίς τις παρενέργειες αυτών).
